Nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem zasiedzenia (art. 1 ust. 1 pkt. 3 ustawy dnia 28 lipca 1983 r. podatku od spadków i darowizn Dz.U. z 2023, poz. 1774 t.j.) podlega podatkowi od spadków i darowizn.
Stawka podatku od zasiedzenia wynosi 7% od podstawy opodatkowania. Podstawę opodatkowania stanowi wartość nieruchomości po potrąceniu długów i ciężarów. Przy nabyciu w drodze zasiedzenia wyłącza się z podstawy opodatkowania wartość nakładów dokonanych na rzecz przez nabywcę podczas biegu zasiedzenia, np. w przypadku remontowania lub ulepszania nieruchomości.
Jeżeli budynek stanowiący część składową gruntu będącego przedmiotem nabycia został wzniesiony przez osobę nabywającą nieruchomość przez zasiedzenie, z podstawy opodatkowania wyłącza się wartość tego budynku.
Wartość udziału w nieruchomości nabytego w drodze zasiedzenia należy ustalić według stanu tej nieruchomości z dnia nabycia w drodze zasiedzenia, który to dzień wynika z orzeczenia Sądu w sprawie stwierdzenia zasiedzenia. Natomiast ceny rynkowe należy przyjąć z dnia powstania obowiązku podatkowego, czyli w przypadku zasiedzenia z dnia uprawomocnienia się postanowienia stwierdzającego zasiedzenie.
W Interpretacji indywidualnej z dnia 27 września 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4015.155.1.2023.BD wskazał „Jeżeli w postanowieniu stwierdzającym zasiedzenie, sąd wskaże, iż termin zasiedzenia upłynął przed dniem śmierci spadkodawcy, tj. nieruchomość znajdowała się w posiadaniu spadkodawcy tak długo, iż wypełnione zostały terminy ustawowe – zasiedzenie może być wykonane jedynie w jego imieniu (spadkodawcy). Oznacza to, że nawet gdyby z wnioskiem wystąpił jego spadkobierca, lecz sąd w postanowieniu stwierdzającym zasiedzenie stwierdzi, iż zasiedzenia dokonał spadkodawca – a tym samym nabył własność nieruchomości tym tytułem (zasiedzenie następuje z mocy prawa; postępowanie przed sądem jedynie ten stan potwierdza), to w takiej sytuacji spadkobiercy nabywają własność nieruchomości w drodze spadkobrania, a nie w drodze zasiedzenia, bowiem nabycie własności w drodze zasiedzenia powstało jeszcze za życia spadkodawcy. W przypadku gdy zasiedzenie jest stwierdzone na rzecz osoby zmarłej, zobowiązanie podatkowe z tego tytułu w ogóle nie powstanie, ponieważ brak jest podmiotu, któremu można by doręczyć decyzję o wymiarze podatku z tego tytułu.” Po stronie spadkobierców nie powstał obowiązek zapłaty podatku z tytułu zasiedzenia, ponieważ zasiedzenie zostało stwierdzone na rzecz osoby zmarłej a nie spadkobierców.” Fakt zasiedzenia zostaje stwierdzony przez sąd dopiero po dacie zgonu i podatek nie obciąża spadkobierców.
Aby spadkobiercy mogli skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn (zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych m. in. przez małżonka i zstępnych) „zasiedziana” nieruchomość (stanowiąca składnik masy spadkowej po spadkodawcy) powinna zostać wykazana w składanej do urzędu skarbowego deklaracji SD-Z2.
Zasiedzenie nie stanowi przedmiotu opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
zdjęcie: www.freepik.com
