Od 17 listopada 2023 roku obowiązuje ustawa mająca na celu ograniczenie skutków kradzieży tożsamości. Ma ona na celu zwiększenie zakresu ochrony osób fizycznych przed nadużyciami wynikającymi z kradzieży danych oraz ograniczyć zjawisko wyłudzania środków finansowych poprzez np.: zawieranie umów kredytu oraz pożyczek, sprzedaży nieruchomości bez wiedzy i zgody właściciela, swapping (czyli wyrobienie duplikatu karty SIM, która może być potem użyta przez złodzieja do autoryzowania transakcji bankowych) etc.
Ustawa pozwala na zastrzeżenie numeru PESEL każdemu kto jest pełnoletni, którego można dokonać:
1) Przy pomocy serwisu internetowego mObywatel – w celu skorzystania z usługi jest konieczne posiadanie Profilu Zaufanego, e-dowodu lub danych logowania do bankowości elektronicznej.
2) Przy pomocy aplikacji mObywatel – aplikację można pobrać z Google Play albo AppStore, do jej obsługi również wymagany jest Profil Zaufany. Minister Cyfryzacji podaje, że opcja zastrzegania numeru PESEL w aplikacji ma być dostępna w okolicach połowy grudnia 2023 r. 3) Przez złożenie papierowego wniosku w Urzędzie Gminy, w banku krajowym, kasie oszczędnościowo- kredytowej lub placówce operatora pocztowego. Wzór wniosku można pobrać z
https://www.gov.pl/web/gov/zastrzez-swoj-numer-pesel-lub-cofnij-zastrzezenie
Dokonanie zastrzeżenia jest bezpłatne. Może go dokonać każda pełnoletnia osoba, która ma nadany numer PESEL. Usługa jest realizowana natychmiastowo. W przypadku niemożności złożenia wniosku o zastrzeżenie numeru PESEL spowodowanej chorobą, niepełnosprawnością lub inną niedającą się pokonać przeszkodą zastrzeżenia numeru PESEL można dokonać przez pełnomocnika. Złożenie wniosku przez pełnomocnika może nastąpić tylko w Urzędzie Gminy.
Cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL można w ten sam sposób, cofnięcia można dokonać również czasowo, wskazując termin ponownego zastrzeżenia numeru PESEL. Cofnięcie powinno nastąpić przykładowo przed ubieganiem się o kredyt lub pożyczkę, dokonaniem nabycia, zbycia lub obciążenia nieruchomości u notariusza czy przed złożeniem wniosku o wydanie kopii karty SIM u operatora sieci komórkowej. Zgodnie z ustawą na pożyczkodawców, kredytodawców, notariuszy oraz operatorów sieci komórkowych został nałożony obowiązek weryfikowania zastrzeżenia numeru PESEL w rejestrze. Jeżeli numer jest zastrzeżony, od 1 czerwca 2024 r. będą oni mieli obowiązek odmówić wykonania zleconej czynności.
Zmiany wprowadzone ustawą zostały podzielone na etapy, aby umożliwić lepsze przygotowanie się przedsiębiorcom. Dopiero od 1 czerwca 2024 r. podmioty takie jak banki, notariusze czy operatorzy sieci komórkowych będą miały obowiązek sprawdzenia czy dany numer PESEL został zastrzeżony zanim dokonają zleconych czynności.
Jednakże wnioski o dokonanie zastrzeżenia numeru PESEL można składać już od 17 listopada 2023 r.
Zdjęcie: www.freepik.com
