Zgodnie z art. 10 Kodeksu spółek handlowych ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki jawnej tak stanowi, po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
Podstawowym skutkiem dokonania transakcji zbycia ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej jest utrata przez wspólnika członkostwa w tej spółce oraz uzyskanie członkostwa przez nabywcę. Skutek ten następuje na mocy samej umowy przenoszącej ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej, po spełnieniu wymogów określonych w art. 10 § 1 i 2 Kodeksu spółek handlowych.
Zbycie ogółu praw i obowiązków ma znaczenie dla odpowiedzialności za zobowiązania wspólnika związane z uczestnictwem w spółce (wewnątrzspółkowe) oraz za zobowiązania spółki wobec osób trzecich.
W przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę, za zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w spółce osobowej i zobowiązania tej spółki osobowej odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki jawnej.
W zakresie zobowiązań związanych z uczestnictwem w spółce odpowiedzialność wspólnika przystępującego do spółki obejmuje zobowiązania „wewnątrzspółkowe”: przykładowo zobowiązania wspólnika występującego z tytułu wkładu, pokrycia strat, innych świadczeń wspólnika na rzecz spółki, a także zobowiązania powstałe na skutek niewykonywania przez wspólnika występującego obowiązków, za które ponosił odpowiedzialność wobec wspólników spółki.
Drugą kategorię stanowią zobowiązania spółki wobec osób trzecich. Nabywca przystępuje do tych długów i solidarnie ze zbywcą odpowiada za wykonanie tych zobowiązań. W zakresie dotyczącym zobowiązań spółki jest to jedynie odpowiedzialność subsydiarna.
Zbycie ogółu praw i obowiązków może powodować konieczność zmiany firmy spółki (tj. nazwy spółki). Zasadą jest bowiem umieszczanie w firmach spółek osobowych nazwisk (nazw) wspólników. Zgodnie jednak z art. 438 § 1 Kodeksu cywilnego, spółka jawna może zachować w firmie nazwisko byłego wspólnika, ale tylko za pisemną jego zgodą.
W przypadku spółek osobowych wspólnicy podlegają ujawnieniu w KRS. Oznacza to, że zmiany w gronie wspólników będą rodzić konieczność dokonania stosownego wniosku o wpis zmian do KRS (niezbędne będzie złożenie do sądu rejestrowego m.in. umowy przenoszącej ogół praw i obowiązków wspólnika i nowej listy wspólników w terminie 7 dni od daty zawarcia umowy). W braku odmiennych postanowień umowy spółki wpis nowego wspólnika do KRS ma charakter deklaratoryjny tj. zmiana jest skuteczna z chwilą zawarcia umowy przeniesienia praw i obowiązków.
Przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika może mieć również formę darowizny.
Darowizna ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej przysługujących podatnikowi i dokonana na rzecz osoby najbliższej np. małżonek, dziecko, nie będzie traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy VAT, a uwagi na fakt, że do nabycia dojdzie w drodze darowizny, powstanie obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn, a nie w podatku dochodowym od osób fizycznych). Warunkiem zwolnienia z podatku od spadków i darowizn jest, aby osoba najbliższa jako obdarowana zgłosiła fakt otrzymania darowizny udziałów w terminie 6 miesięcy od daty otrzymania darowizny (druk SD-Z2) https://www.gov.pl/web/gov/zglos-otrzymanie-majatku-ze-spadku-lub-darowizny-formularz-podatkowy-sd-z2
Zdjęcie: https://img.freepik.com
